Gruntowna zmiana sposobu leczenia schizofrenii © Natrosavron, Shutterstock
Pomimo prawie 50 lat prowadzenia badań farmakologicznych i psychospołecznych, rokowania w przypadku schizofrenii poprawiły się tylko marginalnie. Ten rozczarowujący fakt może wynikać z różnych kwestii, w tym dużych różnic w reakcji pacjentów na leczenie. Finansowany ze środków UE projekt OPTIMISE (Optimization of treatment and management of schizophrenia in Europe) miał na celu pokonanie największych wyzwań związanych z leczeniem schizofrenii.
Algorytm leczenia w pierwszym epizodzie schizofrenii został przetestowany w badaniu obejmującym niemal 430 pacjentów. Uzyskane wyniki dowodzą, że najlepszym wyborem do rozpoczęcia leczenia jest amisulpryd.
Po upływie czterech tygodni pacjenci przechodzili na inny lek przeciwpsychotyczny lub pozostawali przy amisulprydzie. W przypadku pacjentów bez nawrotów zmiana leku na klozapinę po tych dwóch etapach leczenia przyniosła rezultaty w postaci bardzo niskiego wskaźnika remisji choroby. Jednakże u pacjentów, którzy nie spełniali rygorystycznych kryteriów remisji, często obserwowano znaczne zmniejszenie się natężenia i liczby objawów psychotycznych.
Badacze porównali biomarkery osób, u których wystąpiły nawroty choroby z biomarkerami pochodzącymi od pacjentów, u których choroba nie powróciła. Wyniki wykazują różnicę w ekspresji aż 26 genów pomiędzy tymi dwoma grupami. Poziomy białka S100B były skorelowane z punktacją na skali objawów pozytywnych i negatywnych dla schizofrenii, nie wykryto jednak żadnych powiązań między poziomem S100B a reakcją na lek antypsychotyczny.
Wstępne badania wartości predykcyjnej biomarkerów w odniesieniu do reakcji na leczenie przyniosły dość obiecujące rezultaty. Okazało się, że poziom kwasu glutaminowego może być powiązany z nasileniem objawów, zaś stężenie cytokin w surowicy można przewidzieć, jeśli pacjenci leczeni w pierwszym epizodzie schizofrenii zużyciem amisulprydu spełniali kryteria remisji.
Dane z interwencji psychospołecznej dopiero będą analizowane. Ponadto w odrębnym, odpowiednio zaprojektowanym badaniu, testowana jest nowa strategia terapeutyczna, w której jako lek alternatywny wobec metody bazującej na D2 zastosowany został kannabidiol.
Po zakończeniu analiz naukowcy sprawdzą, drogą uczenia maszynowego, czy połączenie różnych danych demograficznych, ocen klinicznych, wyników neuroobrazowania oraz danych dotyczących markerów z krwi umożliwi przewidywanie reakcji na leczenie.
Aby zwiększyć stosowanie się pacjentów do zaleceń lekarzy i zapobiegać nawrotom choroby, zespół OPTIMISE opracował specjalny zestaw psychoedukacyjny, który można z powodzeniem wykorzystywać podczas codziennych zajęć.
Wynik prowadzonych w ramach projektu badań może mieć znaczący wpływ na bieżącą praktykę lekarską w zakresie diagnostyki i leczenia schizofrenii. Oczekuje się, że wprowadzenie zaleceń dotyczących leczenia opartych na wiedzy pomoże uzyskać lepszą reakcję pacjentów na leczenie.
